Historisch openluchtspel - 'Willem van Oranje' (2016)
In 1580 reist Willem van Oranje samen met zijn broer en een gevolg richting Elburg. Ze zitten tot over hun nek in een strijd tegen de koning van het Heilige Roomse Rijk, waartoe de
Nederlanden dan behoren. Het is een strijd die de geschiedenis zal ingaan als ‘De Tachtigjarige Oorlog’ (en tegenwoordig vooral de Opstand wordt genoemd).[1]
Ze zullen gespannen zijn, want hun bezoek aan Elburg is niet voor de gezelligheid. Ze hopen in daar graaf Rennenberg te ontmoeten. Die is op dat moment stadhouder van de noordelijke
provincies en een belangrijke persoon voor Willem tijdens de Opstand. Er zijn de laatste tijd steeds meer verontrustende geruchten over deze Rennenberg: hij zou op het punt staan om
zich weer bij de katholieke Spanjaarden aan te sluiten en dus de protestantse zaak te verraden. Willem wil met Rennenberg spreken om te weten wat er allemaal gaande is in het noorden
en dat kan in Elburg: een kleine en veilige plek voor hen beiden.
Zover zal het echter nooit komen. Willem heeft diverse uitnodigingen gestuurd aan Rennenberg, maar hij krijgt geen reactie. Na vijf dagen vertrekken Willem en zijn broer Jan weer en enkele dagen later loopt Rennenberg inderdaad over. Een grote tegenslag voor Willem en de Opstand.
Willems bezoek in het openluchtspel
Willems bezoek aan Elburg vormt de achtergrond van het openluchtspel. De tekst is geschreven door Freek van der Heide, die ook de tekst schreef voor de voorstelling Aleida van Putten uit 2014. Het zal gespeeld worden op de locatie waar Willem van Oranje en zijn broer Jan waren gehuisvest tijdens hun verblijf: het toenmalige klooster (nu Museum Elburg). Tegen de achtergrond van dat gebouw zal in de prachtige Kloostertuin het worden gespeeld. Veel dichterbij de geschiedenis kunnen we niet komen!
De historische werkelijkheid is voor de voorstelling wel behoorlijk aangepast. Willems bezoek aan Elburg is immers in feite niet zo spannend geweest… Rennenberg kwam in 1580 immers niet naar Elburg en verder is er eigenlijk weinig interessants gebeurd.
In ons stuk is er wél een ontmoeting tussen Willem van Oranje en graaf Rennenberg. Rondom die (uiterst geheime) ontmoeting ontwikkelt zich een spannend verhaal over trouw, verraad en broedertwist, waarin ook plaats is voor de nodige humor. En evenals inAleida van Putten is er plaats voor wat smeuïg Elburgs dialect. Extra aardigheidje is dat alle toeschouwers aan het einde van de voorstelling weten wie Lambert Franckens is, de man naar wie een school in Elburg is vernoemd, maar van wie maar weinigen weten wie dat nu was.
Geen ‘gewoon’ toneelstuk
Willem van Oranje is een productie waarin diverse theaterdisciplines elkaar ontmoeten. Het is een openluchtspel waarin ook zal worden gezongen en gedanst, onder begeleiding van een drietal muzikanten. Daarnaast worden er enkele filmpjes opgenomen die tijdens de voorstelling worden getoond. Het eindresultaat is een bijzondere theaterervaring waaraan u nog lang met plezier zult terugdenken!
[1] Hoe zat het ook alweer…? De Nederlanden waren een onderdeel van een groot rijk, dat werd geregeerd door de katholieke koning Filips de Tweede, die zetelde in Madrid. Om een aantal redenen ontstond er onrust in de Nederlanden, waarvan de economische malaise, het inperken van de macht van de edelen en de snoeiharde onderdrukking van de protestanten de belangrijkste waren. In de Nederlanden was er een groeiend aantal mensen dat zich aangesproken voelde door de kerkhervormers, maar Filips trad keihard op tegen de protestanten. Dat leidde in 1566 tot de beeldenstorm, een koortsachtige en woeste actie waarbij protestanten huishielden in katholieke kerken. Ook in Elburg is de Sint-Nicolaaskerk bestormd, op 21 september 1566. Willem van Oranje is de grote leider van de Opstand.
Introductiefilm
Willem op reis
Aankomst
16 maart 2016; Tekst blokken....
De uitvoeringen van ‘Willem van Oranje’ komen steeds dichterbij, dus er wordt nog een tandje bijgeschakeld om ervoor te zorgen dat alles helemaal in orde is als u op 19, 20 of 21 mei komt kijken (Of een week later, mocht het weer tegenzitten… maar dat gebeurt vast niet!) Afgelopen dinsdag stond de repetitie helemaal in het teken van muziek die tijdens het toneelstuk wordt gespeeld. En dat is niet zomaar even een lekker moppie waarvan de noten van internet zijn geplukt of zo! Nee, deze muziek is speciaal voor deze voorstelling geschreven door een van Elburgs meest getalenteerde muzikanten: Jurjan Lipke. Hij schreef prachtige muziek voor drie instrumenten en verschillende zangers, onder wie twee goede bekenden uit het liedjesprogramma van vorig jaar: Marion Bentlage en Linda Heespelink. Dat wordt smullen!
Er zit een bijzonderheidje aan de muziek die ik vast verklap aan u. Dan hebt u een kennisvoorsprong als u straks naar de voorstelling komt kijken en kunt u maar even mooi intelligent uit de hoek komen tegen uw buren op de tribune. De drie liedjes die er worden gezongen zijn bewerkingen op een héél bekend lied: ons Wilhelmus, dat immers gaat over Willem van Oranje. Jurjan heeft het voor elkaar gekregen om drie heel verschillende liedjes te schrijven, gebaseerd op de noten van het Wilhelmus. U moet wel even goed luisteren, het zijn immers bewerkingen, maar Jurjan heeft dat prachtig gedaan.
Op de foto ziet u de drie muzikanten: Jurjan zelf achter de piano, zijn vrouw Wilma op de viool en zijn zus Alice op de altblokfluit. Ze zijn uitstekend op elkaar ingespeeld, het klonk prachtig! Daarnaast staan vier jolige zangers die elkaar in het eerste lied het leven zuur maken…
We hebben er ontzettend veel zin in om u straks het eindresultaat van ieders inspanningen te laten zien – en horen! Dus graag tot ziens op een van de uitvoeringen.
Bloggen
De komende weken zullen wij (de spelers van het Openluchtspel Willem van Oranje) af en toe op deze site bloggen over de repetities. Over wat er zoal bij komt kijken voordat we op 19, 20 en 21 mei in de Kloostertuin staan.
We zijn inmiddels een maandje of wat aan het oefenen in een ontzettend fijne repetitielocatie: het Van Kinsbergencollege (u weet wel: de ‘paarse school’).
Zo’n toneelstuk op de planken, beter gezegd op het gras, brengen is echt een beste klus. Daar praten we u de komende tijd een beetje over bij. Vandaag begin ik bij het begin: Teksten leren, tekst blokken.
De meest saaie klus van het repetitieproces. Saai, maar ontzettend belangrijk. Elke regisseur (en ik heb er al aardig wat meegemaakt) zegt hetzelfde: als je je tekst niet kent, dan heeft repeteren geen enkele zin. Al die regisseurs hebben groot gelijk. Al smokkel ik ook wel eens, als ik heel eerlijk ben.
Dat tekst blokken doet iedereen op zijn eigen manier. Op de foto zien we Henk Kok en Marion Bentlage die tekst blokken op z’n schools: gewoon zittend aan een tafeltje. Als u goed kijkt ziet u ook Mellanie van Doleweerd zitten. Zij leert tekst op een meer Spartaanse manier: met haar rug tegen een pilaar.
En zo lopen er nog meer blokkende acteurs rond. Zo lopen sommigen van ons (ik noem geen namen) prevelend rond met hun tekstboek als een soort gebedenboek in de hand. Anderen (en, nee, ik noem weer geen namen) staan in een hoekje te oefenen terwijl ze hun teksten zachtjes zeggen, inclusief de bijbehorende gebaren. Net of je naar een televisieprogramma zonder geluid zit te kijken...
Het kijken naar tekst blokken is dus al een toneelstuk op zich. Kunt u nagaan hoe het er straks in het echt komt uit te zien, maar dan zónder boekjes en mét kleding, licht en geluid. Goed. Vooruit dan maar.
U krijgt nog een kleine teaser van me. Zie hier Sheila Zwanenburg en Freek van der Heide druk aan het repeteren. Wat Freek daar vastheeft? Jawel: zijn tekstboekje. Hij gebruikt de laatste methode om tekst te blokken: gewoon repeteren met het boekje vlakbij zich. De teksten lijken dan dichtbij je te zijn en dan gaat het toch iets makkelijker…
Kees van de Streek